Uyghur Stories-Travel Documentary-كۆچ-كۆچ

ئۇيغۇرچىسى تۆۋەندە

Hello everyone, I am Abdurahman Uygur Öztürk, a FilmMaker and am originally from East Turkistan. I am currently living in Canada.

It is estimated that around 5000 Uyghurs live in Canada. They are located in cities of Toronto, Montreal, London, Windsor, Vancouver, and Edmonton.

Who are these Uyghurs?

Why can't Uyghurs living in Canada return to their country of birth?

Why did they have to flee their country of birth?

What does the Chinese Communist Party want from the Uyghurs?

What are the Uyghurs doing in Canada after leaving their homeland East Turkestan?

I will be seeking answers to tens and hundreds of similar questions. In order to do that, I have decided to start my documentary by telling my own story first and then the stories of other Uyghurs.

I will travel around Canada and record the real life stories of the Uyghurs that live a different life to you and to hundreds and thousands of people around the globe. I will listen to the stories of the homesick Uyghurs in Canada. Their stories are different in a sense that although the Uyghurs live in a free country, and they are free from China’s direct oppression, yet they live in a constant worry and fear for the safety of their loved ones back home in East Turkistan.

For this documentary, a small team must be formed and I need to purchase equipment.

Of course, the more support, the better things will be.

Uyghurs have a saying, "Drop by drop becomes a lake” and I have no doubt that with everyone’s generous support, I will be able to achieve my dream.

We will have coffee with you one day, but now I have to go. I hope you will donate the money you set aside to buy me a coffee.

This travel documentary is not all my dream, but it is a good step towards achieving my big dreams.

Having my heartfelt friends by my side is priceless for me.

Thank you very much in advance for all your support.

‎كۆپچىلىك، ياخشىمۇسىلەر، ئەسسالامۇ ئەلايكۇم!

‎ مەن، ئابدۇراخمان ئۇيغۇر ئۆزتۈرك. كەسپىي فىلىم ئىشلىگۈچى. مەن چەتئەلگە چىققان 10 نەچچە يىل مابەينىدە، ئەرك تور تېلېۋىزىيەسىنى قۇرۇپ چىقىپ، مۇھاجىرەتتىكى سىياسىي پائالىيەتچى ۋە جامائەت ئەربابلىرىنىڭ شەخسىي ھاياتىنى ئاددىي فىلىم شەكلىدە بىۋاستە سىنغا ئېلىپ تارقاتتىم. بىر يۈرۈش زىيارەت خاتىرىسى خىتايچە ۋە ئىڭىلىزچىگە تەرجىمە قىلىنىپ تەتقىقات مەركەزلىرى ۋە بىر قىسىم ئاخباراتچىلارنىڭ ياخشى باھاسىغا ئېرىشتى. ئۇنىڭدىن سىرت تۈركىيە مەدىنىيەت مىنىستىرلىگى ۋە دۆلەتلىك تېلېۋىزىيە ئىدارىسى بىلەن ھەمكارلىشىپ «ئاق كىت» ناملىق ھىكايە فىلىمنىڭ رېژىسسورلۇق ۋە فىلىم ئىشلىگۈچىلىكىنى ئۈستىمگە ئېلىپ مۇئەييەن نەتىجە قازاندىم.

‎2022-يىلىنىڭ بېشىدا كاناداغا كەلدىم ۋە تۈركىيەدە قىلغان مېدىيا خىزمەتلىرىمنى كانادادا داۋاملاشتۇرۇش مەقسىتىدە تىرىشچانلىق كۆرسىتىۋاتىمەن.

‎ مۆلچەرلىنىشىچە، كانادادا 5000 ئەتراپىدا ئۇيغۇر ياشايدىكەن. بۇ ئۇيغۇرلارنىڭ مۇھاجىرەت ھاياتىنى ھۆججەتلەشتۈرۈلۈپ تارقىتىش ئۇيغۇرلارنىڭ چەتئەلگە چىقىش سەۋەبى ۋە چەتئەل ھاياتىنى يورۇتۇپ بېرىش جەھەتتىن ناھايتى ئەھمىيەتلىك دەپ قارايمەن. بۇ نۇقۇل ئۇيغۇرنى ئۇيغۇرغا تونۇشتۇرۇشتىن ئىبارەت ئەمەس بولۇپ، شەخسىلەرنىڭ ھاياتى فىلىمگە ئېلىنىپ بولغاندىن كېيىن، ئېھتىياجغا قارىتا ئىڭىلىزچە، تۈركچە ۋە باشقا تىللارغا تەرجىمە قىلىنىپ نوپۇزلۇق قاناللاردا قويۇش پۇرسىتىنى قولغا كەلتۈرۈش ئېھتىماللىقىمۇ ناھايىتى يۇقىرى.

‎فىلىمنى تۆۋەندىكى مەزمۇنلارنى چۆرىدىگەن ئاساستا ئىشلەشنى پىلانلاۋاتىمەن. ئەلۋەتتە، ئۆز ھاياتى كەچۈرمىشلىرىنى ئورتاقلاشقۇچىلارنىڭ تەكلىپ ۋە ئۈمىدلىرىمۇ دىققەتكە ئېلىنىدۇ.

‎ ئۇيغۇلارنىڭ نېمە سەۋەپتىن يۇرتىدىن قېچىپ كاناداغا كېلىشكە مەجبۇر بولۇپ قالغىنى، نېمە سەۋەپتىن كانادادا تۇرۇپ قالغىنى، نېمىشقا كانادادا ياشايدىغان ئۇيغۇرلار ئۆز دۆلىتىگە قايتالمايدۇ؟

‎خىتاي كوممۇنىستىك پارتىيىسى ئۇيغۇرلاردىن نېمە كۈتۈۋاتىدۇ؟ دىگەندەك سۇئاللارنىڭ جاۋابى بىز ئۇيغۇرلارغا بىلىنىپ تۇرماقتا ئەمما.

‎ بۇ ئۇيغۇرلار ئانا يۇرتى شەرقىي تۈركىستاندىن ئايرىلغاندىن كېيىن كانادادا نېمىلەرنى قىلىۋاتىدۇ، قانداق ياشاۋاتىدۇ؟ بۇ يەردىكىلەرنىڭ ھەقىقىي ھايات زادى قانداق؟ چىن يۈرەكتىكى سۆزلەر ئېيتىلسا مەنچە ئۆلمەس ئەسەر بوپ ئەۋلاتمۇ ئەۋلات ساقلىنىپ قالغۇسى.

كىيىنكى ئەۋلاتلارىمىز كاناداغا ئۇيغۇرلار مۇنداق يوللار بىلەن كەپتىكەن ۋە ماۋۇ قىيىنچىلىقلارنى بېشىدىن ئۆتكۈزۈپتىكەن دەپ ئەسلەپ ياد ئەتكۈسى. ۋە چەت ئەللىكلەر ھەم ئۇيغۇرلارنى ھەقىقىي ھايات ھىكايىلىرى بىلەن تونۇغۇسى.

‎ مەلۇم بولۇشىچە، كانادادىكى ئۇيغۇرلار ئاساسلىقى تورونتو، مونترېئال، لوندون، ۋىندسور، ۋانكوۋېر، ئېدمونتون شەھەرلىرىدە كۆپرەك ئولتۇراقلاشقانىكەن.

‎ بىرىنچى قەدەمدە كانادادا ئۇيغۇرلار ياشاۋاتقان شەھەرلەرنى ئايلىنىپ، بىر بىرىدىن پەرقلىق تۇرمۇشتا ياشاۋاتقان ئۇيغۇرلارنىڭ ھەقىقىي ھايات ھېكايىلىرىنى سۈرەتكە ئېلىپ چىقماقچى.

‎ مەن، ئۇيغۇرلارنىڭ «تاما-تاما كۆل بولا» دېگەن ماقال-تەمسىلىنىڭ ئۈنۈم بېرىدىغانلىقىغا ئىشىنىمەن.

‎ بۇنىڭ ئۈچۈن كىچىك بىر خىزمەت گۇرۇپپىسىنى تەشكىللەپ چىقىش ۋە فىلىمنى سىنغا ئېلىشتا زۆرۈر بولغان ئاپپارات ۋە باشقا ئۈسكۈنىلەرنى سېتىۋېلىش ئۈچۈن ماددى جەھەتتىن قوللاشقا سەپەرۋەر قىلىشنى مۇھىم دەپ قارايمەن.

‎ ئەلۋەتتە، قانچىلىك كۈچىسەك فىلىم شۇنچىلىك سۈپەتلىك چىقىدۇ ۋە ئىزچىل داۋاملاشتۇرغىلى بولىدۇ.

‎ كۆڭۈل كۆڭۈلدىن سۇ ئىچەر!

‎ بىر كۈنى سىز بىلەن قەھۋە ئىچىمىز. ئەمما ھازىر مېنىڭ سەپەرگە چىقىشىم كىرەك.

‎ مېنى بىر قەھۋە بىلەن مېھمان قىلىشنى ئويلىغان بولسىڭىز ئاشۇ پۇلىڭىزنى ئىئانە قىلىشىڭىزنى ئۈمىد قىلىمەن.

پۇلنىڭ بىر ئۇچى بىلەكتە دىسە يەنە بىر ئۇچى يۈرەكتە دەپ ماقال تەمسىلىمىز بولىدىغان.

مەن چىققان بۇ يولچىلىققا ئاسانلىق ۋە مۇۋەپپەقىيەت تىلىسىڭىىز بىر دوللار بولسىمۇ ئىئانە قىلىڭ ، ئۇ مېنىڭ ئارزۇيۇمنى ئەمەلگە ئاشۇرۇشۇم ئۈچۈن بەك چوڭ ياردەم ھىساپلىنىدۇ.

‎بۇ ساياھەت ھۆججەتلىك فىلىمىنى ئىشلەش مېنىڭ ئارزۇيۇمنىڭ ھەممىسى ئەمەس، ئەمما بۇ فىلىم چوڭ ئارزۇيۇمغا ۋە پۈتۈن ئۇيغۇرلارنىڭ چوڭ ئارزۇ ئارمانلىرىمىزغا يېتىشىمىز ئۈچۈن بېسىلغان ياخشى بىر قەدەم.

سىز كۈزىتىپ باشقىلارنى ساقلىماڭ!

سىز ئالدى بىلەن باشلاڭ! باشقىلار سىزدىن ئىلھام ئالسۇن.

ھۆرمەت بىلەن: ئابدۇراخمان ئۇيغۇر ئۆزتۈرك

2022 يىلى 11 ئاينىڭ 1 كۈنى تورونتو - كانادا.

‎Көпчилик, йахшимусиләр, әссаламу әлайкум!

‎ Мән, Абдурахман Уйғур Өзтүрк. Кәспий филим ишлигүчи. Мән чәтъәлгә чиққан 10 нәччә йил мабәйнидә, ERK тор телевизийәсини қуруп чиқип, муһаҗирәттики сийасий паъалийәтчи вә җамаъәт әрбаблириниң шәхсий һайатини аддий филим шәклидә бивастә синға елип тарқаттим. Бир йүрүш зийарәт хатириси хитайчә вә ингилизчигә тәрҗимә қилинип тәтқиқат мәркәзлири вә бир қисим ахбаратчиларниң йахши баһасиға еришти. Униңдин сирт Түркийә мәдинийәт министирлиги вә дөләтлик телевизийә идариси билән һәмкарлишип «Ақ кит» намлиқ һикайә филимниң режиссорлуқ вә филим ишлигүчиликини үстимгә елип муъәййән нәтиҗә қазандим.

‎2022-йилиниң бешида Канадаға кәлдим вә Түркийәдә қилған медийа хизмәтлиримни Канадада давамлаштуруш мәқситидә тиришчанлиқ көрситиватимән.

‎ Мөлчәрлинишичә, Канадада 5000 әтрапида Уйғур йашайдикән. Бу Уйғурларниң муһаҗирәт һайатини һөҗҗәтләштүрүлүп тарқитиш Уйғурларниң чәтъәлгә чиқиш сәвәби вә чәтъәл һайатини йорутуп бериш җәһәттин наһайти әһмийәтлик дәп қараймән. Бу нуқул Уйғурни Уйғурға тонуштуруштин ибарәт әмәс болуп, шәхсиләрниң һайати филимгә елинип болғандин кейин, еһтийаҗға қарита ингилизчә, түркчә вә башқа тилларға тәрҗимә қилинип нопузлуқ қаналларда қойуш пурситини қолға кәлтүрүш еһтималлиқиму наһайити йуқири.

‎Филимни төвәндики мәзмунларни чөридигән асаста ишләшни пиланлаватимән. Әлвәттә, өз һайати кәчүрмишлирини ортақлашқучиларниң тәклип вә үмидлириму диққәткә елиниду.

‎ Уйғуларниң немә сәвәптин йуртидин қечип Канадаға келишкә мәҗбур болуп қалғини, немә сәвәптин Канадада туруп қалғини, немишқа Канадада йашайдиған Уйғурлар өз дөлитигә қайталмайду?

‎Хитай коммунистик партийиси Уйғурлардин немә күтүватиду? Дигәндәк суъалларниң җаваби биз Уйғурларға билинип турмақта әмма.

‎ Бу Уйғурлар Ана йурти Шәрқий Түркистандин айрилғандин кейин Канадада немиләрни қиливатиду, қандақ йашаватиду? Бу йәрдикиләрниң һәқиқий һайат зади қандақ? Чин йүрәктики сөзләр ейтилса мәнчә өлмәс әсәр боп әвлатму әвлат сақлинип қалғуси.

Кийинки әвлатларимиз Канадаға Уйғурлар мундақ йоллар билән кәптикән вә маву қийинчилиқларни бешидин өткүзүптикән дәп әсләп йад әткүси. Вә чәт әлликләр һәм Уйғурларни һәқиқий һайат һикайилири билән тонуғуси.

‎ Мәлум болушичә, Канададики Уйғурлар асаслиқи Торонто, Монтреъал, Лондон, Виндсор, Ванковер, Едмонтон шәһәрлиридә көпрәк олтурақлашқаникән.

‎ Биринчи қәдәмдә Канадада Уйғурлар йашаватқан шәһәрләрни айлинип, бир биридин пәрқлиқ турмушта йашаватқан Уйғурларниң һәқиқий һайат һекайилирини сүрәткә елип чиқмақчи.

‎ Мән, Уйғурларниң «Тама-тама көл бола» дегән мақал-тәмсилиниң үнүм беридиғанлиқиға ишинимән.

‎ Буниң үчүн кичик бир хизмәт гурупписини тәшкилләп чиқиш вә филимни синға елишта зөрүр болған аппарат вә башқа үскүниләрни сетивелиш үчүн мадди җәһәттин қоллашқа сәпәрвәр қилишни муһим дәп қараймән.

‎ Әлвәттә, қанчилик күчисәк филим шунчилик сүпәтлик чиқиду вә изчил давамлаштурғили болиду.

‎ Көңүл көңүлдин су ичәр!

‎ Бир күни сиз билән қәһвә ичимиз. Әмма һазир мЕниң сәпәргә чиқишим кирәк.

‎ МЕни бир қәһвә билән мЕһман қилишни ойлиған болсиңиз ашу пулиңизни иъанә қилишиңизни үмид қилимән.

Пулниң бир учи биләктә дисә йәнә бир учи йүрәктә дәп мақал тәмсилимиз болидиған.

Мән чиққан бу йолчилиққа асанлиқ вә мувәппәқийәт тилисиңииз бир доллар болсиму иъанә қилиң , у мениң арзуйумни әмәлгә ашурушум үчүн бәк чоң йардәм һисаплиниду.

‎Бу сайаһәт һөҗҗәтлик филимини ишләш мениң арзуйумниң һәммиси әмәс, әмма бу филим чоң арзуйумға вә пүтүн Уйғурларниң чоң арзу арманлиримизға йетишимиз үчүн бесилған йахши бир қәдәм.

Сиз күзитип башқиларни сақлимаң!

Сиз алди билән башлаң! Башқилар сиздин илһам алсун.

Һөрмәт билән: Абдурахман Уйғур Өзтүрк

2022 Йили 11 айниң 1 Күни Торонто - Канада.

‎Köpchilik, yaxshimusiler, essalamu elaykum!

‎ Men, Abduraxman Uyghur Öztürk. Kespiy filim ishligüchi. Men chet’elge chiqqan 10 nechche yil mabeynide, ERK tor téléwiziyesini qurup chiqip, muhajirettiki siyasiy pa’aliyetchi we jama’et erbablirining shexsiy hayatini addiy filim sheklide biwaste singha élip tarqattim. Bir yürüsh ziyaret xatirisi xitayche we ingilizchige terjime qilinip tetqiqat merkezliri we bir qisim axbaratchilarning yaxshi bahasigha érishti. Uningdin sirt Türkiye mediniyet ministirligi we döletlik téléwiziye idarisi bilen hemkarliship «Aq kit» namliq hikaye filimning rézhissorluq we filim ishligüchilikini üstimge élip mu’eyyen netije qazandim.

‎2022-Yilining béshida Kanadagha keldim we Türkiyede qilghan médiya xizmetlirimni Kanadada dawamlashturush meqsitide tirishchanliq körsitiwatimen.

‎ Mölcherlinishiche, Kanadada 5000 etrapida Uyghur yashaydiken. Bu Uyghurlarning muhajiret hayatini höjjetleshtürülüp tarqitish Uyghurlarning chet’elge chiqish sewebi we chet’el hayatini yorutup bérish jehettin nahayti ehmiyetlik dep qaraymen. Bu nuqul Uyghurni Uyghurgha tonushturushtin ibaret emes bolup, shexsilerning hayati filimge élinip bolghandin kéyin, éhtiyajgha qarita ingilizche, türkche we bashqa tillargha terjime qilinip nopuzluq qanallarda qoyush pursitini qolgha keltürüsh éhtimalliqimu nahayiti yuqiri.

‎Filimni töwendiki mezmunlarni chöridigen asasta ishleshni pilanlawatimen. Elwette, öz hayati kechürmishlirini ortaqlashquchilarning teklip we ümidlirimu diqqetke élinidu.

‎ Uyghularning néme seweptin yurtidin qéchip Kanadagha kélishke mejbur bolup qalghini, néme seweptin Kanadada turup qalghini, némishqa Kanadada yashaydighan Uyghurlar öz dölitige qaytalmaydu?

‎Xitay kommunistik partiyisi Uyghurlardin néme kütüwatidu? Digendek su’allarning jawabi biz Uyghurlargha bilinip turmaqta emma.

‎ Bu Uyghurlar Ana yurti Sherqiy Türkistandin ayrilghandin kéyin Kanadada némilerni qiliwatidu, qandaq yashawatidu? Bu yerdikilerning heqiqiy hayat zadi qandaq? Chin yürektiki sözler éytilsa menche ölmes eser bop ewlatmu ewlat saqlinip qalghusi.

Kiyinki ewlatlarimiz Kanadagha Uyghurlar mundaq yollar bilen keptiken we mawu qiyinchiliqlarni béshidin ötküzüptiken dep eslep yad etküsi. We chet ellikler hem Uyghurlarni heqiqiy hayat hikayiliri bilen tonughusi.

‎ Melum bolushiche, Kanadadiki Uyghurlar asasliqi Toronto, Montré’al, London, Windsor, Wankowér, Édmonton sheherliride köprek olturaqlashqaniken.

‎ Birinchi qedemde Kanadada Uyghurlar yashawatqan sheherlerni aylinip, bir biridin perqliq turmushta yashawatqan Uyghurlarning heqiqiy hayat hékayilirini süretke élip chiqmaqchi.

‎ Men, Uyghurlarning «Tama-tama köl bola» dégen maqal-temsilining ünüm béridighanliqigha ishinimen.

‎ Buning üchün kichik bir xizmet guruppisini teshkillep chiqish we filimni singha élishta zörür bolghan apparat we bashqa üskünilerni sétiwélish üchün maddi jehettin qollashqa seperwer qilishni muhim dep qaraymen.

‎ Elwette, qanchilik küchisek filim shunchilik süpetlik chiqidu we izchil dawamlashturghili bolidu.

‎ Köngül köngüldin su icher!

‎ Bir küni siz bilen qehwe ichimiz. Emma hazir mÉning seperge chiqishim kirek.

‎ MÉni bir qehwe bilen mÉhman qilishni oylighan bolsingiz ashu pulingizni i’ane qilishingizni ümid qilimen.

Pulning bir uchi bilekte dise yene bir uchi yürekte dep maqal temsilimiz bolidighan.

Men chiqqan bu yolchiliqqa asanliq we muweppeqiyet tilisingiiz bir dollar bolsimu i’ane qiling , u méning arzuyumni emelge ashurushum üchün bek chong yardem hisaplinidu.

‎Bu sayahet höjjetlik filimini ishlesh méning arzuyumning hemmisi emes, emma bu filim chong arzuyumgha we pütün Uyghurlarning chong arzu armanlirimizgha yétishimiz üchün bésilghan yaxshi bir qedem.

Siz küzitip bashqilarni saqlimang!

Siz aldi bilen bashlang! Bashqilar sizdin ilham alsun.

Hörmet bilen: Abduraxman Uyghur Öztürk

2022 Yili 11 ayning 1 Küni Toronto - Kanada.